Filosofie
Het Landje filosofeert!
Deze tekst is geschreven door Ruby Knipscheer
Filosoferen, wat is dat?
Filosoferen kan iedereen leren. Sterker nog; waarschijnlijk doen we het elke dag al onbewust. Filosofie is de kunst van het vragen stellen, mogelijke antwoorden bedenken en deze te beargumenteren.
Filosofie is afkomstig uit het oude Griekenland en betekent letterlijk: ‘liefde voor de wijsheid’. Als filosoof heb je een nieuwsgierige en onderzoekende houding: je stelt veel vragen over de wereld om je heen en gaat actief op zoek naar (nieuwe) antwoorden op deze vragen. Tegelijkertijd is er een besef dat er meerdere antwoorden mogelijk zijn op deze vragen en dat we dus nooit uitgeleerd raken!
Daarom is filosoferen een activiteit die je samen moet doen. Je probeert je in elkaars ideeën te verplaatsen en leert zo van elkaar.
Waarom filosoferen met kinderen?
Bij filosofie staat een nieuwsgierige en kritische houding centraal. Laat dit nu precies de houding zijn waar kinderen mee opgroeien! Denk maar aan de fase waarin kleuters de hele tijd ‘Waarom?’ blijven vragen. Kinderen staan open en nieuwsgierig in de wereld.
Deze houding wordt gevoed en ontwikkeld tijdens filosofielessen. Tijdens filosoferen ben je niet (slechts) bezig met informatieoverdracht, maar leren de kinderen zelf nadenken. Ze ontwikkelen nieuwe vaardigheden en leren zelf op zoek te gaan naar nieuwe antwoorden.
Wat leren kinderen tijdens filosofie?
Kinderen leren vaardigheden waar ze hun hele leven baat bij hebben. Ten eerste een kritische houding: Is dit wel goed? Is dit wel waar? Ben ik het hier wel mee eens? Dit is een belangrijke waarde in bijvoorbeeld mediawijsheid of burgerschapsontwikkeling.
Daarnaast leren de leerlingen creatief na te denken. Ze mogen alle mogelijke richtingen op denken.
De leerlingen leren vooral argumenteren en redenen geven. Maar niet alleen voor hun eigen standpunten: ze moeten zich ook proberen in te leven in het perspectief van iemand anders. De leerlingen proberen de redenen van anderen leren te begrijpen. Ze leren luisteren en hun meningen op een respectvolle, vriendelijke, manier te verwoorden. Het gaat niet om het gelijk krijgen, maar om het samen komen tot betere inzichten.
De leerlingen op het Landje worden mondige burgers: ze durven hun mening te uiten en leren deze op een beargumenteerde en respectvolle wijze te verwoorden.
Hoe filosoferen we op het Landje?
Alle leerlingen op het Landje krijgen filosofielessen van hun eigen docent. Deze les heeft een bepaald thema en wordt geïntroduceerd met een nieuwsartikel of een voorbeeld uit de kunst (een filmscene, een verhaal, een gedicht, een schilderij etc.). Filosofie wordt altijd gekoppeld aan een creatieve of onderzoekende activiteit, zodat filosofie meer wordt dan slechts een kringgesprek.
Maar filosofische vaardigheden worden ook toegepast in reguliere lessen. Kritische en nieuwsgierige vragen worden altijd aangemoedigd, evenals het luisteren naar je medeleerlingen.
Vakdocent Ruby Knipscheer
Filosoof Ruby Knipscheer is verbonden aan het Landje voor het geven van docententrainingen en het coachen van de leerkrachten. Daarnaast geeft zij filosofielessen aan de plusklassen en debatteerlessen aan groep 8.
Meer weten over de werkzaamheden van Ruby Knipscheer of het filosoferen met kinderen? Bekijk dan haar website: www.rubyknipscheer.nl